ondergronds overleg; regenwormen en communicatie

Er speelt zich meer af onder de grond dan we weten. Een eenvoudig onderzoek naaar het gedrag van aardwormen (Eisenia fetida, niet precies hetzelfde beestje als onze regenworm) toonde aan dat de dieren in staat zijn elkaars gedrag te beïnvloeden door middel van lichaamscontact. In het onderzoek werden 40 wormen in een pot gebracht met maar twee uitgangen. De wormen pakten zich samen tot een dichte kluwen, en kozen vervolgens allemaal voor dezelfde uitgang. Ook na 30 herhalingen bleek dit gedrag bestendig. Als de wormen niet de gelegenheid kregen om te 'communiceren' met soortgenoten, kozen ze verschillende wegen. De communicatie vind waarschijnlijk plaats door middel van lichamelijk contact en niet door het afscheiden van een chemische stof.
Dat had ik zelf ook niet gedacht van die simpele diertjes die bij mij elke ochtend genadeloos uit het gezon worden getrokken door de merels. Het onderzoek heeft niet direct consequenties voor het beheer van een moestuin, maar het geeft wel een heel nieuw beeld van deze organismen die we hard nodig hebben om onze bodem in conditie te houden.
Regenwormen zijn bijzonder nuttig voor de bodem omdat ze zorg dragen voor een goede bodemstructuur en een rol spelen in de afbraak van organisch materiaal. Wormen vreten zich letterlijk een weg door de bodem, maar scheiden vrijwel alle materiaal ook weer uit. Bij het uitscheiden worden de bodemdeeltjes als het ware een beetje samengekit. Dit helpt om een bodem te krijgen met een goede structuur, wat wil zeggen dat plantenwortels er gemakkelijk in kunnen doordringen, en dat water en lucht zich vrijelijk in de bodem kunnen bewegen.
Maar daar denken de wormen overigens niet bij na, dat doen ze gewoon. We kunnen de wormen helpen door compost te gebruiken in plaats van kunstmest, en door geen pesticiden te gebruiken in de moestuin.

Scientias(Nederlands)
Bbc(Engels)

7-5-2010


terug