rupsen

Rups van de kooluil. Photo     by Rasbak / CC BY     GNU     cropped by mtt

Rupsen van diverse soorten vlinders leven op kool. De belangrijkste soorten zijn de kooluil, Het groot koolwitje en het klein koolwitje.

Uiterlijk

• De kooluil (Mamestra brassicae) is een nachtvlinder (vlindernet). De eitjes worden in groepjes afgezet en verkleuren naar paars als ze rijper worden. De jonge rupsen zijn geel/grijsgroen van kleur en hebben zwarte puntjes. Later ontstaat een gestreept patroon. De rupsen kleuren donkerder naarmate ze groeien. Ze worden maximaal 4 cm lang. De poppen zijn roodbruin van kleur.
• Het groot koolwitje (Pieris brassicae) (vlindernet) is een dagvlinder. Ze leggen gele, langwerpige eitjes die rechtop op het blad staan. De rupsjes zijn ook gelig, maar hebben een zwarte kop. Volwassen rupsen zijn 5-6 cm lang en zijn geelgroen met zwarte vlekken. De pop is wit met zwarte stippen en een gele streep.
• Het klein koolwitje (Pieris rapae) is ook een dagvlinder (vlindernet). Deze vlinder legt slechts 1 ei per plant. De rupsjes zijn felgroen. De pop is ook groen en maar 2 cm lang.

Aangetaste planten
Alle planten uit de kruisbloemenfamilie kunnen worden aangetast (koolplanten, radijs, rammenas etc.)

Rups van het groot koolwitje. Photo     by sannse / CC BY     GNU     cropped by mtt

Schade
Jonge rupsjes schrapen van de oppervlakte van het blad. Volwassen rupsen eten alle bladmateriaal.
De schade verschild per vlinder. De rupsen van het groot koolwitje blijven bij elkaar en ontwikkelen zich tot echte vreters: een bende rupsen van deze soort laat geheel kaalgevreten bladeren over, waarvan alleen de nerven nog te zien zijn. De rupsen van de kooluil en het klein koolwitje kunnen zich in een sluitkool graven, waardoor de kool van binnen uit wegrot door het binnendringen van water en schimmels. Dit is eigenlijk de ergste rupsen-schade.

Leefwijze
De poppen van de kooluil overleven in de grond. Die van het koolwitje overleven bovengronds op een beschut plekje.

Bestrijding

• Een koolnet is uiteraard heel effectief tegen rupsen.
• In een klein tuintje loont het om de planten regelmatig te controleren op legsels of rupsen.
• Spuiten met pyretrum helpt als de rupsen nog op de kool zitten en niet binnenin.
• Middelen met bacillus thuringiensis zijn effectief tegen rupsen
• Lok natuurlijke vijanden: mezen, sluipwespen.
• Met een fijne grondbewerking komen de poppen van de kooluil aan de oppervlakte, waarna de vogels ze oppikken.

Rups van het klein koolwitje. Photo     by Rasbak / CC BY     GNU     cropped by mtt

Geraadpleegde literatuur

[1] Velt: Handboek ecologisch tuinieren, Berchem, België 2006.